Zein jarduera ekonomiko den berdea: hori zehaztera dator Europako Batasuneko taxonomia delakoa. Tresna bat da, finantzen alorrerako, inbertsioak eta jarduerak berdera bideratzeko xedea duena. Europako Batzordeak, egintza delegatu batean, jada onartu ditu jardueren lehen zerrenda berdeak, klima aldaketa gutxitzeko eta klima aldaketara egokitzeko helburuetarako. Presioak izugarriak izan dira gas naturala eta nuklearra ere zerrenda horretan sartzeko.
EBko Finantza Jasangarrietarako Plataforma, gai honetan Europako Batzordeari irizpide zientifikoa ematen dion organoa, aurka zegoen hasieratik. Eta plataforma horretako kidea da Garbiñe Manterola Agirrezabalaga (Orio, 1979). Plataformako beste 56 kideek bezala, Manterolak Urtezahar gauean, abenduaren 31ko 22:00ak aldera jaso zuen Batzordearen egintza osagarriaren zirriborroa, non nuklearra eta gasa zerrenda berdean sartzen ziren.
Berdin izan dio zirriborroa aztertzeko lan izugarriaren ostean plataforma berriz ere kontra agertzea: Batzordeak jarduera ekonomiko berdeen zerrendan sartu ditu biak otsail hasieran.
Zein sentipenekin gelditu zara?
Gazi-gozoa izan da. Plataformak jasotako agindua da zientzian eta ebidentzian oinarritutako irizpide teknikoak sortzea. Ikusita Batzordetik bazetorrela egintza delegatu osagarria, aurretik behin eta berriz eskatu genuen kontsultatuak izatea, eta gero denbora nahikoa izatea. Azkenean lortu genuen, behintzat, denbora zabaltzea [abenduaren 31n urtarrilaren 12rako epea jarri zieten, eta urtarrilaren 21era luzatu zen]. Aurretik lan izugarri piloa egin dugu, eta, orain, are gehiago.
Gazia izan da lan hori ez delako kontuan izan. Baina gozoa ere bai, ikusi delako plataforman denok helburu bera dugula: zientzian oinarritutako irizpideak betetzen dituzten aktibitateen benetako zerrenda osatzea. Gerta zitekeen presio eta bizkortasunekin iritzi desberdin bat agertzea, eta ez, argi izan dugu.
Baina entzungor egin dizuete.
Eta irizpideak ahuldu egin ditu.
Nola liteke? Haien aholkularitza zientifikoa zarete...
Legeak aginduta; araudian dago jasoa, plataforma sortzea eta zein funtzio dituen.
Eta entzungor egin dizuete.
Ni ez naiz horretan sartuko, baina egia da orain plataforma barruan sentsazioa hori dela.
Mairead McGuinness komisarioak aurkezpenean aipamen zuzena egin zion plataformari, zuei erantzun bat eman nahian.
Aipatzea edo ez aipatzea ez zait garrantzitsua iruditzen. Gogorrena zaidana da erabakian zera politikoak gehiago hartu duela. Eta zilegi da. Batzordeak gaur egun delegatuta dauka [taxonomiaren] lege hauek garatzeko eskumena, eta hor erabaki politikoak hartzen dira, oso ondo. Baina zientzian oinarritutako gauza bat izan behar da: hori dio erregulazioak.
Inportantea da jendeak jakitea hau ez dela energia nuklearrak ez duela egon behar; ez du ezartzen gasaren rola. Taxonomia ez da energia politika bat.
Finantza merkaturako tresna bat da.
Hori da. Taxonomiako zerrenden arabera, jendeak finantza merkatuan eta industrialean gardentasunez jakingo du zer den jasangarria eta zer ez. Eta enpresa handiek eta entitate finantzarioek hori ere deklaratu egin beharko dute: jarduera horiek nire inbertsio gastuaren (capex) halako zatia eta gastu operatiboaren (opex) halako zatia hartzen dute, eta fakturazioaren hainbeste.
Plataformak argi dauka nuklearrak eta gas naturalak ez luketela tokirik izan behar taxonomia berdean.
Araututa dauden irizpideen arabera, zerrenda berdean aktibitate ekonomikoaren deskripzio orokor bat jasotzen da, eta jarduerak bi mailako irizpide zehatzak bete behar ditu: batetik, ekarpen esanguratsua egitearekin lotuak, eta, bestetik, kalte esanguratsua egiteari buruzko baldintzak. Abenduko zirriborroan jasotako moduan, gasak eta nuklearrak ez zuten araudi hori betetzen, eta orain ere ez.
Argindarrerako gas naturalak zer ez du betetzen?
Aktibitate horrek [klima aldaketa gutxitzeko helburuari] ekarpen esanguratsua egiteko bi agertoki ezarri ziren: batetik, argindarra sortzean ez isurtzea 100 gramotik gora CO2 kilowatt orduko bere bizitza ziklo guztian. Hori energia sortzeko beste jardueren parekoa da, eta ekarpen esanguratsua litzateke. Gas naturaleko horrelako jarduerek badute tokia. Baina badago bigarren agertoki bat jasoa, jarduerak ekarpen esanguratsua egin beharrean, ia min egiteko puntura irits daitekeena. Plataformak eskatu zuen bigarren agertoki hori kentzea.
Nuklearrekin zer gertatu da?
Jarduera ekonomikoen taxonomia berdean sartzeko, ezinbestekoa da sei ingurumen helburuetako batean ekarpen esanguratsua egitea. Eta bai, klima aldaketa gutxitzeko helburuan energia nuklearrak ekarpen esanguratsua bete dezake, CO2 isuriak murrizten. Baina beste ezinbesteko baldintza bat dago: kalte esanguratsurik ez egitea beste bost helburuetan. Nuklearrarentzat azkenean jaso diren irizpideak ez dira nahikoa segurtatzeko ez duela kalte esanguratsua egiten beste lau helburuetan.
Gasarekin, ekarpen esanguratsua egitearenean dago arazo nagusia; nuklearretan, berriz, kalterik ez egiteko irizpideetan.